Phụ nữ Info

Kỵ binh Cataphract - Kiệt tác dũng mãnh thời cổ đại

Với bộ giáp nặng nề bọc kín thân, kỵ binh Cataphract được ví như những “cỗ xe tăng” thời cổ đại, mạnh mẽ không gì cản nổi và là nỗi ác mộng của 10.000 người La Mã sống sót sau thảm kịch tại Carrhae.

Cataphract (còn gọi là thiết kỵ) là tên gọi của đội kỵ binh hặng nặng của phương Đông, trang bị bởi một bộ áo giáp dạng lưới hoặc dạng vảy cá che kín toàn thân và chiến mã.

Cataphract thường được các bộ lạc du mục và các triều đại phía đông Iran, các vương quốc ở Trung Cận Đông thời cổ đại sử dụng. Dần dần, những người Hy Lạp và La Mã cũng học tập và tạo nên các đội Cataphract của mình.

Về sau, Capatphract lan đến các quốc gia Đông Âu và Nga. Cụ thể, một số quốc gia, dân tộc có các đội quân Cataphract "nổi tiếng" là:

"Đế chế Ba Tư Achaemenid, đế chế Ba Tư Parthia, vương quốc Pergamum, vương quốc Armenia cổ đại, người Sarmatian ở Iran, đế chế Seleucid, đế chế Ba Tư Sassanid, đế chế La Mã và đế chế Byzantine".

Kỵ binh Cataphract - Những “cỗ xe tăng” thời cổ đại

Trong ngôn ngữ cổ đại, từ “Cataphract” được người La Mã và Hy Lạp sử dụng để mô tả những kỵ binh siêu nặng trên chiến trường.

Kỵ binh Cataphract được ví như những “cỗ xe tăng” thời cổ đại. Hình minh họa

Thông thường, kỵ binh được chia làm 2 loại: kỵ binh nặng và kỵ binh nhẹ. "Nặng" và "nhẹ" là khái niệm dùng để chỉ lượng trang bị mà một kỵ binh mang theo, đó có thể là áo giáp, vũ khí, mũ mão, áo choàng sắt cho ngựa.

Nhưng với riêng các Cataphract, lượng trang bị mà họ mang nhiều hơn quá mức so với một kỵ binh nặng thông thường. Vì thế, người ta gọi Cataphract là lớp kỵ binh siêu nặng.

Nếu như các kỵ binh Hetairoi (kỵ binh dưới thời Alexander Đại đế) thường được trang bị áo giáp ngực thì Cataphract lại vận giáp kín người bao gồm: mặt nạ, bọc tay, bọc chân và toàn bộ những phần cơ thể còn lại.

Tuy nhiên không có gì là hoàn hảo và các Cataphract cũng vậy. Sự nặng nề của bộ giáp khiến cho việc xoay trở vô cùng khó khăn.

Do vậy, kỵ binh Cataphract chậm chạp hơn nhiều lần so với các kỵ binh khác. Nhất là vào thời cổ đại, khi bàn đạp trên ngựa chưa được phát minh, việc điều khiển được những chú ngựa Nisean siêu khỏe càng trở nên khó khăn hơn.

Chưa kể có vậy, ngay cả những chú ngựa cũng được bọc trong những bộ giáp dày và nặng nề.

Ảnh minh họa

Các học giả cổ sau này đều viết về Cataphract như thể đó là một tuyệt tác của thế giới cổ đại. Sallust (86 - 34TCN) nói:

“Bộ mặt của kỵ binh Cataphract chính là sắt” trong khi Ammianus Marcellinus (mất năm 350) lại cho rằng:"Những vòng tròn thép bọc vòng quanh cơ thể sẽ hoàn toàn che kín dù là bó cơ nhỏ nhất của chiến binh”.

Hoàng đế La Mã Aurelian khi lần đầu nhìn thấy các kỵ binh của Đế chế Palmyrene trong trận Emesa năm 270 đã phải thốt lên: “Họ quá tự tin vào những bộ giáp nhưng quả thực chúng thật sự chắc chắn và an toàn”.

Nhiều tài liệu cho biết, dưới những lớp giáp sắt, các kỵ binh còn mặc thêm giáp làm bằng da thú hoặc hợp kim đồng.

Kỵ binh Cataphract - Nỗi khiếp sợ của người La Mã

Được trang bị tới "tận chân răng" như vậy nhưng trong thời kỳ đầu, những ghi chép về Cataphract cho thấy họ toàn… thua chứ ít khi nào thắng.

Bởi một lẽ chưa một danh tướng nào biết sử dụng Cataphract cho đến tận trận Carrhae giữa Cộng hòa La Mã và Đế chế Parthia.

Phải đến năm 53 TCN, người ta mới biết đến sức mạnh khủng khiếp của các Cataphract. Khoảng 1.000 Cataphract và 9.000 xạ kỵ của Đế chế Parthia dưới sự chỉ huy thiên tài của Surena đã đánh tan 40.000 quân La Mã của Marcus Linus Crassus (một trong tam hùng La Mã thời đó, bên cạnh Pompey Magnus và Gaius Julius Caesar) mà chỉ thiệt hại có vỏn vẹn hơn… 100 người.

Người La Mã không coi kỵ binh Macedonia – truyền nhân của Alexander Đại đế ra gì, nhưng họ lại luôn e dè sức mạnh của các Cataphract. Vào thế kỷ II, người La Mã đưa Cataphract vào trong quân đội như một phần không thể thiếu.

Đế chế Byzantine (Đông La Mã) xây dựng lực lượng Cataphract mang tên Athanatoi lên tới 10.000 người vào những năm thịnh vượng.

Cataphract trên chiến trường vẫn luôn giữ được oai phong cùng sự mạnh mẽ và đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong nền quân sự của tất cả các nước thời Trung cổ.

Kỵ binh Cataphract trong phim ảnh và game

Trong series game Rome: Total War, Cataphract là đơn vị kỵ binh là mạnh nhất game. Ở bản gốc, Cataphract được đào tạo bởi phe Parthia, phe Armenia. Phe Pontus cũng có một đơn vị gần giống là Capcadocian Cavalry.

Kỵ binh Cataphract trong series game Rome: Total War

Ở bản mở rộng Barbarian Invansion, đế quốc Sassanid sở hữu các đơn vị Clibanarius và Cataphractius mạnh nhất, tiếp đó là đế quốc Đông La Mã. Cataphract được đánh giá là có sức tấn công yếu nhưng phòng thủ cực mạnh và có chỉ số "đột kích" (charging) rất cao.

Trong series Medieval: Total War, Byzantine, Nga và các quốc gia Hồi Giáo có thể đào tạo được các đội Catapharct hoặc các đơn vị kỵ binh có trang bị và chiến thuật gần giống.

Trong phim Truyền thuyết Jumong, đội kỵ binh áo giáp của nhà Hán cũng có những trang bị như Cataphract. Trong phim Hải thần thì cũng có xuất hiện những bức vẽ của các kỵ binh dạng Cataphract.

Theo Ngay Nay

Đọc thêm »

Vì sao thứ 6 ngày 13 lại được coi là "ngày thiếu may mắn"

Tuan Le Duc 16:32 Thu-vi

Thực tế cho thấy nỗi sợ thứ 6 ngày 13 liên quan đến những kinh nghiệm cá nhân nhiều hơn là những lý thuyết khoa học được chứng minh.

Hôm nay là thứ 6 ngày 13/11/2015, đây được coi là một trong những ngày xui xẻo nhất trong năm 2015 của nhiều nước trên thế giới. Vậy nguồn gốc ngày này là như thế nào và vì sao nó lại được coi là ngày xui xẻo? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu.

Nỗi ám ảnh của mọi người về thứ 6 ngày 13 đã được gọi là paraskavedekatriaphobia, một câu bắt nguồn từ những từ móc nối vào nhau của người Hy Lạp: Παρασκευή, δεκατρείς và φοβία, nghĩa là "Thứ Sáu, số thứ tự thứ 13, sự sợ hãi/ám ảnh từng người".

Đánh vần xen kẽ nhau các từ nói trên có thể tổ hợp thành các từ paraskevodekatriaphobia, paraskevidekatriaphobia, hay friggatriskaidekaphobia và là một hình thái đặc biệt của triskaidekaphobia (nỗi ám ảnh về con số thứ 13).

Theo các nhà sử học, con số 13 được coi là một "trường hợp đặc biệt" từ những năm 1780 TCN khi mà trong bộ luật Hammurabi nổi tiếng của người Babylon không hề có điều luật thứ 13.

Ngoài ra, rất nhiều các khái niệm từ thời cổ đại chỉ được phân loại trong 12 cá thể khác nhau.

Ví dụ như 12 cung hoàng đạo, 12 tháng trong 1 năm, 12 giờ trong 1 ngày, 12 vị thần Hy Lạp, 12 tông đồ của Jesus, anh hùng Hercules lập 12 chiến công hay 12 bộ tộc cổ đại của người Israel.

Theo một cách nói cụ thể, số 13 là khái niệm vượt ra khỏi những quy tắc thông thường của con người.

12 cung hoàng đạo thường thấy.

Ngoài ra, theo thần thoại Bắc Âu, con số 13 bắt nguồn từ việc vị thần xảo trá Loki đã bí mật hợp tác với thần bóng tối Hoder để ám sát vị thần của hạnh phúc Balder trong một bữa tiệc tại thiên đường Valhalla.

Lúc đó, chỉ có 12 vị thân được mời tham dự tiệc, Loki cũng đến dự với tư cách "khách không mời mà đến". Ngay sau khi Balder chết, cả Trái Đất chìm trong bóng tối và tang tóc. Đó là một ngày đen đủi, bất hạnh.

Nỗi sợ con số 13 thể hiện rõ trong thế giới hiện đại ngày nay. Hơn 80% các toà nhà cao tầng không có tầng 13. Nhiều sân bay bỏ qua cổng thứ 13. Bệnh viện, khách sạn thường xuyên không có phòng 13.

Vậy còn ngày thứ 6? Tại sao nó lại đi kèm với con số 13 để tạo ra "cặp đôi hoàn cảnh" về khái niệm may rủi trong quan niệm của nhiều người?

Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu kỹ về Kinh thánh của đạo Thiên chúa và họ phát hiển ra ngày Eva đưa cho Adam ăn trái cấm tại Vườn địa đàng là vào ngày thứ 6, sự việc này đã khiến họ bị trục xuất khỏi đó.

Các tín đồ cảu đạo Thiên chúa , luôn coi thứ 6 ngày 13 được coi là ngày tội lỗi bi lịch; bởi đó là ngày Jesus bị tông đồ thứ 13, Judas phản bội chỉ vì 13 đồng bạc và bản thân Jesus cũng bị đóng đinh lên cây thánh giá đúng vào thứ 6 ngày 13.

Mặc dù vậy, vẫn có những nỗ lực chúng minh con số 13 và ngày thứ 6 chỉ là những phạm trù bình thường nhưng nhiều thứ khác.

Vào những năm 1880, một nhóm bao gồm những người có tiếng nói của cộng đồng cư dân thành phố New York đã thành lập một câu lạc bộ có tên là Câu lạc bộ 13, với Đại úy William Fowler - cựu chiến binh thời Nội chiến Hoa Kỳ - làm chủ tọa.

Bản thân Fowler cũng là một người có cuộc đời gắn liền với nhiều số 13 như ông tham gia 13 trận đánh lớn hay ông giải ngũ vào ngày 13/8/1863, mặc dù vậy Fowler tin rằng con số này không liên quan gì đến vận mệnh của mỗi người.

William Fowler - người sáng lập Câu lạc bộ 13.

Theo luật của câu lạc bộ, mỗi buổi họp sẽ được tổ chức vào ngày 13 hàng tháng và các hội viên sẽ phải ngồi theo bàn với số lượng 13 người/một bàn.

Ngay sau khi thành lập, Fowler đã phải nghe những lời xì xào về việc 1 trong số 13 người ngồi trong 1 bàn sẽ chết trong năm đó hay nếu câu lạc bộ gặp mặt vào thứ 6 ngày 13 thì sẽ xảy ra một tai họa khủng khiếp.

Cứ như thế, một buổi họp đã diễn ra đúng vào cái ngày mà nhiều người cho rằng luôn đem lại xui xẻo - thứ 6 ngày 13/1/1881 - thậm chí, buổi họp còn tổ chức bên trong căn phòng số 13 của nhà khách Knickerbocker Cottage (lúc đó nằm tại số 456, Đại lộ 6).

Nhưng kết thúc buổi họp mà không hề có chuyện gì xảy ra cả, danh tiếng Câu lạc bộ 13 ngày càng tăng và nó trở thành một trong những câu lạc bộ nổi tiếng nhất trong lịch sử New York.

Tính đến năm 1887, số người tham dự đã vượt qua con số 500 trước khi đóng cửa vào năm 1940.

Thực tế cho thấy nỗi sợ thứ 6 ngày 13 liên quan đến những kinh nghiệm cá nhân nhiều hơn là những lý thuyết khoa học được chứng minh.

Người ta học được từ thuở bé rằng thứ 6 ngày 13 là ngày đen đủi, vì bất kì lí do gì, và tìm kiếm lí do để giải thích rằng những câu chuyện là đúng.

Lí do đưa ra tất nhiên là không thuyết phục. Nếu bạn bị đụng xe vào thứ 6 ngày 13, mất ví, hoặc làm đổ cà phê, có lẽ bạn sẽ có ác cảm về ngày đó.

Nhưng nếu bạn nghĩ về nó, thì những việc không may, dù lớn hay nhỏ, luôn xảy ra trong cuộc sống. Nếu bạn cố tìm ra những điều xui xẻo vào thứ 6 ngày 13 chắc bạn sẽ tìm ra một vài trường hợp.

Theo GenK

Đọc thêm »

Thứ 6 ngày 13 và những điều đại kỵ cần chú ý

Tuan Le Duc 16:24 Phong-thuy

Cứ đến thứ 6 ngày 13, nhiều người nhất quyết không ra khỏi nhà. Vì sao vậy? Cùng tìm hiểu lý do khiến người ta không dám ra đường ngày này nhé.

1. Không hẹn hò trong thứ 6 ngày 13

Nếu bạn hẹn hò vào ngày này, hãy hủy ngay lập tức nhé. Bởi nếu không cuộc tình của bạn sẽ chẳng đi đến đâu đâu.

Nếu bạn hẹn hò vào ngày này, hãy hủy ngay lập tức nhé. Bởi nếu không cuộc tình của bạn sẽ chẳng đi đến đâu đâu.

2. Tránh xa con số 13

Số 13 theo quan niệm phương Tây là một con số kém may mắn. Vì vậy trong ngày này tốt nhất bạn không nên ngồi vào một bàn ăn lớn mà số thứ tự của mình là 13. Nhiều người cũng tin rằng nếu 13 người cùng xuất hiện trong một căn phòng, một trong số họ sẽ chết trong năm nay.

3. Không được làm đổ muối ra bàn

Chúng ta đang sống trong thời đại khoa học kỹ thuật. Nhưng điều đó không đồng nghĩa rằng mọi người thôi tin vào những phép thuật, bùa chú... Trong ngày này nếu bạn làm đổ muối ra bàn, điều đó có nghĩa là bạn sẽ gặp phải điều không may mắn. Tuy nhiên bạn có hóa giải điềm gở này bằng cách ném muối qua vai trái của mình. Ngoài ra bạn cũng không được mở ô ở trong nhà bởi điều đó sẽ mang lại cho bạn điềm chẳng lành.

4. Tuyệt đối không được thề nguyền dưới ánh trăng

Người phương Tây quan điểm rằng trăng là vật dễ biến đổi. Trong suốt tháng hình dáng mặt trăng thay đổi liên tục, khi tròn khi đầy. Vì vậy tốt nhất bạn chớ nên thề nguyền dưới ánh trăng, bởi điều đó đồng nghĩa với việctình yêu của bạn sẽ thay đổi liên tục như hình dạng mặt trăng kia.

5. Không nên ngáp mà không che miệng

Bạn không nên ngáp một cách… tơ hơ mà không lấy tay che miệng. Bởi từ thời trung cổ, nhiều người tin rằng khi bạn ngáp, miệng sẽ mở và những con quỷ sẽ nhập vào người bạn theo đường miệng. Vì vậy, bạn nên lấy tay tạo thành cây thập tự che miệng để quỷ dữ không thể nhập hồn. Ngày nay, hình tượng cây thánh giá được lược bớt cho đơn giản hơn và khi ngáp, bạn chỉ cần lấy tay che lại là được.

Bạn không nên ngáp một cách… tơ hơ mà không lấy tay che miệng. (Ảnh minh họa)

6. Không nên đặt chiếc nĩa và dao chồng lên nhau theo hình chữ X

Không chỉ riêng thứ sáu ngày 13 mà các ngày khác trong năm, bạn cũng không nên đặt chiếc nĩa và dao chồng lên nhau theo hình chữ X. Bởi đó là biểu tượng của sự khó khăn đang chờ đợi phía trước và là điềm không may.

7. Không làm vỡ gương

Nhiều người tin rằng làm vỡ gương sẽ bị đen trong suốt 7 năm.

8. Không được để người bệnh soi gương

Nếu để người bệnh soi gương vào ngày này, họ sẽ nhìn thấy cái chết của chính mình. Tốt nhất, bạn nên che kín các tấm gương vào thứ sáu ngày 13.

Nếu để người bệnh soi gương vào ngày này, họ sẽ nhìn thấy cái chết của chính mình. Tốt nhất, bạn nên che kín các tấm gương vào thứ sáu ngày 13.

9. Nữ giới không được ngồi trên tàu, thuyền

Bạn không nên lên một con thuyền hay tàu nếu bạn là nữ giới và đi vào thứ sáu ngày 13. Nhiều người tin rằng sự hiện diện của nữ giới sẽ khiến con tàu gặp nạn.

10. Không được nằm nghiêng khi ngủ

Nếu buổi tối hôm trước bạn nằm ngủ ở bên trái giường và sáng hôm sau tỉnh dậy bạn lại nằm ở bên còn lại, điều đó tương ứng với việc bạn sẽ gặp điềm không may.

11. Cấm mở ô trong nhà

Với những người Ai Cập thường quan niệm việc mở một chiếc ô trong bóng râm là một sự xúc phạm đến thần Mặt trời bởi hành động này sẽ làm che khuất ánh Mặt trời của thần Ra.

Chiếc ô mở ra sẽ hàm ý rằng, bạn không cần sự che chở, bảo vệ của thần. Từ đây, gia đình bạn sẽ bị vướng vào lời nguyền không còn may mắn, sung túc nữa. Do vậy trong ngày này bạn không nên mở ô trong nhà của mình.

12. Đóng kín cửa không được cho mèo đen vào nhà

Với những người La Mã hay Ai Cập cổ đại đều tôn thờ mèo đen và coi như một biểu tượng may mắn. Nhưng vào thế kỷ XVII, mèo đen là cặp đôi với phù thủy, thay vì được tôn thờ. Mèo đen đang trở thành một con vật đáng sợ. Chúng được sử dụng trong những nghi lễ hiến tế như là vật hi sinh. Ở Iceland, khi một con mèo đen đi qua trước mặt bạn có nghĩa rằng, bệnh tật sẽ gõ cửa nhà bạn. Người Roma, Moldavia hay Cộng hòa Séc quan niệm, chú mèo đen đi ngang qua trước mặt bạn sẽ mang đến nhiều điềm xui xẻo cho gia đình bạn.

Mèo đen đang trở thành một con vật đáng sợ.

13. Không đi dưới chiếc thang

Nhiều người cho rằng, khi chiếc thang dựng lên, dựa vào tường sẽ tạo thành một hình tam giác và đây là một trong những biểu tượng thiêng liêng nhất của người Ai Cập. Và khi bạn cúi lom khom đi dưới chiếc thang, bạn đã phá vỡ biểu tượng và chọc giận các vị thần.

14. Tránh tiếp xúc với những điều bất ngờ, gây sốc

Tránh tiếp xúc với những điều bất ngờ, gây sốc. Bởi theo truyền thuyết ở một số nước, những người thường gặp ma, quỷ dữ sẽ bị chết vì sợ hãi và mái tóc của họ từ đen chuyển thành trắng trong vòng một đêm. Khoa học ngày nay đã chứng minh không có chuyện tóc từ đen chuyển thành trắng trong thời gian ngắn đến thế.

15. Không đặt mũ trên giường

Nhiều người phương Tây quan niệm rằng, đặt một chiếc mũ lên giường là dấu hiệu của sự thiếu tôn trọng, như một lời trù úm gia chủ sẽ gặp hạn. Vì chiếc giường trông giống như một cỗ quan tài và chỉ khi một người hay người lính mất, quần áo, áo giáp cũng như chiếc mũ của họ được đặt trên nắp như một sự tôn kính. Do đó, khi ghé chơi nhà nào đó, bạn có thể đặt mũ lên bất cứ đâu - trừ chiếc giường của họ.

Theo Phunutoday

Đọc thêm »

Những điều nên làm vào thứ 6 ngày 13

Tuan Le Duc 10:29 Phong-thuy

Người phương Tây thường rất kỵ con số 13 và cho rằng nó là con số không may mắn. Dưới đây là những việc bạn nên làm trong ngày đáng sợ này.

Người phương Tây thường rất kỵ con số 13 và cho rằng nó là con số không may mắn. Nếu chẳng may ngày 13 trong tháng rơi vào thứ 6 cho dù là bất kì tháng nào trong năm thì đây được coi là một ngày vô cùng đen tối, thậm chí là sự ám ảnh kinh hoàng đối với một số người cuồng tín.

Những điều nên làm vào thứ sáu ngày 13

1. Ngoài dịp Halloween thì thứ sáu ngày 13 cũng là ngày người dân ở các nước phương Tây sợ hãi. Vậy tại sao bạn không xem lại tất cả các bộ phim kinh dị để dọa vui bản thân một chút trong ngày này.

Tại sao bạn không xem lại tất cả các bộ phim kinh dị để dọa vui bản thân một chút trong ngày này nhỉ.

2. Người phương Tây có câu "mỗi thành phố đều có một truyền thuyết". Vì vậy, đây cũng là ngày thích hợp để bạn đi khám phá những điều bí ẩn của thành phố mình đang sống đấy.

3. Đi cắm trại và kể cho nhau nghe những câu chuyện ma quái khi ở trong lều cũng là một thú vui dành cho ngày này.

4. Hãy hù dọa mọi người một chút cho vui, nhưng các bạn hãy nhớ rằng những trò đùa này chỉ để giải trí và không hề gây hại nhé.

5. Nếu bạn không phải là một "fan" của ngày này thì hãy đi ngủ sớm để chào đón ngày 14.

Nếu bạn không phải là một "fan" của ngày này thì hãy đi ngủ sớm để chào đón ngày 14.

6. Bạn cũng có thể tổ chức một bữa tiệc hoành tráng và mời bạn bè tới dự nhân thứ sáu ngày 13.

Sự tích “xui xẻo” mà nhiều người vẫn tin trong thứ 6 ngày 13

1. Gặp mèo đen là bạn đã chạm một tay đến sự xui xẻo

Những người La Mã hay Ai Cập cổ đại đều tôn thờ mèo đen và coi như một biểu tượng may mắn. Nhưng vào thế kỷ XVII, mèo đen là cặp đôi với phù thủy, thay vì được tôn thờ, nó lại trở thành một con vật đáng sợ. Chúng được sử dụng trong những nghi lễ hiến tế như là vật hi sinh.

Ở Iceland, khi một con mèo đen đi qua trước mặt bạn có nghĩa rằng, bệnh tật sẽ gõ cửa nhà bạn. Người Roma, Moldavia hay Cộng hòa Séc quan niệm, chú mèo đen đi ngang qua trước mặt bạn sẽ mang đến nhiều điềm xui.

2. Mở ô trong nhà – gia đình sẽ không may mắn

Người Ai Cập cổ đại quan niệm rằng, mở một chiếc ô trong bóng râm là một sự xúc phạm đến thần Mặt trời bởi hành động này sẽ làm che khuất ánh Mặt trời của thần Ra.

Chiếc ô mở ra sẽ hàm ý rằng, bạn không cần sự che chở, bảo vệ của thần. Từ đây, gia đình bạn sẽ bị vướng vào lời nguyền không còn may mắn, sung túc nữa.

3. Gương vỡ là điềm báo vận xui trong 7 năm

Trong thời cổ đại, nếu bạn lỡ tay làm vỡ gương của một ai đó, bạn sẽ phải đền bù hoặc không thì phải chấp nhận làm phục vụ như một người hầu cận trong 7 năm. Bởi lẽ, vào thời kỳ này, gương là một vật dụng cực xa xỉ nên việc làm vỡ gương đồng nghĩa với việc bạn phải chi một khoản lớn để thay thế nó.

Những người La Mã – người đầu tiên chế tạo ra gương còn cho rằng, nếu soi chiếc gương bị vỡ, hình ảnh phản chiếu của bạn sẽ bị bóp méo, cùng với đó, linh hồn bạn sẽ bị mắc kẹt trong chiếc gương và chỉ được giải thoát sau 7 năm.

4. Đặt mũ trên giường là ám chỉ chủ nhà sẽ gặp hạn lớn

Nhiều người phương Tây quan niệm rằng, đặt một chiếc mũ lên giường là dấu hiệu của sự thiếu tôn trọng, như một lời trù úm gia chủ sẽ gặp hạn.

Bởi lẽ, chiếc giường trông giống như một cỗ quan tài và chỉ khi một người hay người lính mất, quần áo, áo giáp cũng như chiếc mũ của họ được đặt trên nắp như một sự tôn kính. Do đó, khi ghé chơi nhà nào đó, bạn có thể đặt mũ lên bất cứ đâu – trừ chiếc giường của họ.

5. Đi dưới chiếc thang là hành vi chọc giận các vị thần

6. Ném muối qua vai trái để xua đuổi ma quỷ

Thời xa xưa, mọi người quan niệm rằng, đổ muối là hành động không may mắn bởi thời đó, muối rất đắt. Ngoài ra, còn có một câu chuyện nói rằng Judas, phản đồ của Jesus là vị khách thứ 13 trong bữa tiệc đã làm đổ muối, khiến cho hành động đó càng mang hàm ý không may mắn.

Nhưng nếu muốn “giải xui” thì bạn hãy ném những hạt muối này ra phía sau vai trái của bạn. Đó là bởi người xưa cho rằng, ma quỷ luôn ngồi ngay phía sau vai trái của bạn. Khi bạn lãng phí một thứ gì đó có giá trị như muối, cách để xua đuổi ma quỷ vào thời điểm này là làm mù mắt chúng bằng cách ném muối vào mắt hay xoa dịu nó bằng cách đưa muối cho chúng.

7. Xem tiền đến, tiền đi với lòng bàn tay bị ngứa

Nhiều người truyền tai nhau rằng, vào thứ 6 ngày 13, nếu bạn bị ngứa lòng bàn tay phải, tiền sẽ vào đầy tay, nhưng nếu bị ngứa lòng bàn tay trái thì có nghĩa là bạn đang mất tiền. Nhưng trên thực tế, đơn giản là bạn chỉ đang bị ngứa vì dị ứng hay côn trùng đốt mà thôi.

8. Mang bùa may mắn là móng ngựa và chân thỏ bên mình

Trong quan niệm của nhiều nơi, móng ngựa và chân thỏ được coi là hai món bùa may mắn nổi tiếng nhất.

Móng ngựa được coi là may mắn bởi nó sẽ khiến ma quỷ chỉ có thể đi theo vòng tròn trên chiếc móng và không thể làm phiền được bạn. Còn để có được lá bùa chân thỏ thì rắc rối và phức tạp hơn nhiều. Chú thỏ phải được bị hạ gục bởi một viên đạn bạc vào lúc trăng non hay trăng rằm. Nếu đó là một ngày thứ 6 mưa gió hay thứ 6 ngày 13 thì bùa càng linh nghiệm.

9. Số 13 là số không may mắn nên cần tránh xa

Theo quan niệm phương Tây, số 13 là một số kém may mắn bởi một loạt sự kiện đã xảy ra trong lịch sử, Judas – phản đồ của Jesus là vị khách thứ 13 trong “Bữa ăn cuối cùng”. Trong khi đó, ở thành Rome cổ, các vị phù thủy thường tập hợp thành những nhóm 12, nhân vật thứ 13 là quỷ dữ…

Tuy nhiên, ngày nay nỗi ám ảnh mang tên số 13 vẫn bao trùm lên suy nghĩ của nhiều người. Việc người ta “kì thị” con số này thể hiện ở rất nhiều việc như 80% tòa cao ốc ở Mỹ không có tầng 13, các bệnh viện không có phòng số 13, máy bay không có cửa số 13…

Theo Phunutoday

Đọc thêm »

Vì sao bạn lại gãi khi ngứa?

Tuan Le Duc 23:57 Thu-vi

Từ lâu, ngay cả các nhà khoa học cũng gặp khó khăn trong việc lý giải nguyên nhân của cảm giác ngứa, nhưng giờ thì họ đã tìm ra.

Cảm thấy ngứa ngáy ở một nơi nào đó trên cơ thể là cảm giác cực kì khó chịu, nhưng thực ra đó chính là một chức năng quan trọng của cơ thể, bảo vệ làn da khỏi nhưng tổn hại. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn từng đau đầu để lý giải thứ gì thực sự gây nên cảm giác ngứa, vì sao có những thứ khi tiếp xúc gây ngứa còn thứ khác thì không.

Mới đây, một nghiên cứu mới nhất trên loài chuột của ĐH Oxford, đã thắp lên một tia sáng để có thể thấy được những gì xảy ra trong cơ thể con người khi chúng ta cảm thấy ngứa. Nghiên cứu này, khi được công bố, có thể chữa trị cho hàng nghìn người đang phải trải qua căn bênh ngứa mãn tính.

Cơn ngứa bắt nguồn từ đâu?

Nguyên nhân từ lông trên cơ thể

Cảm giác ngứa thường xảy ra khi có một va chạm nhẹ vào lông ở trên da. Điều này khiến cho bạn đưa tay đến ngay vị trí có tác động và gãi nó đi. Nhìn có vẻ như vô thức, nhưng những hành động đơn giản như vậy chính là một cách hiệu quả để bảo vệ làn da khỏi bị tổn thương khỏi những tác động từ môi trường bên ngoài hay là côn trùng và kí sinh trùng.

Hành động bảo vệ này đến từ một điều hiển nhiên là, khi gãi, ta có thể cắt ngang bất cứ thứ gì đang ở trên da bạn và gây ra cảm giác ngứa – đơn giản như khi bị muỗi đốt, con muỗi đậu trên tay và cú chích khiến ta phải gãi ngay vị trí đó để đuổi kẻ hút máu đi. Cơ thể con người thật thông minh phải không.

Nhưng không phải bất cứ thứ gì chà vào da cũng khiến chúng ta phải gãi một cách điên cuồng. Lấy ví dụ, như quần áo, thứ tiếp xúc liên tục với cơ thể của bạn. Nếu mọi sự tiếp xúc đều gây ngứa chắc bạn chỉ có thể dành cả ngày cho việc gãi mà thôi. Vậy làm sao cơ thể có thể biết chính xác cảm giác nào được cho là ngứa, để đưa ra phản xạ gãi, còn những va chạm khác thì không?

Nghiên cứu mới đây thực sự quan trọng khi đã bắt đầu hé lộ ra bí mật của quá trình này. Nó cho chúng ta thấy một nhóm tế bào chuyên biệt, một quần thể của “tế bào ức chế thần kinh cột sống”, có trong cột sống và hoạt động như một cánh cửa kết nối giữa não bộ và da cơ thể. Những tế bào này có nhiệm vụ cho phép cảm giác ngứa được đưa tới não bộ hoặc ức chế những tín hiệu đó nhằm ngăn chúng tới được bộ não của bạn.

Các thành phần dây thần kinh dưới da khiến bạn cảm thấy ngứa ngáy.

Ngứa mãn tính, ngứa ngoại sinh, ngứa lây

Các nhà nghiên cứu đã lai giống cho chuột, làm cho những tế bào trên có sự thiếu sót một cách chọn lọc, họ nhận ra, dấu hiệu ngứa của những con chuột biểu hiện một cách đáng kinh ngạc. Có những con chuột tội nghiệp còn phải tự nhổ cả lông của mình. Những biểu hiện như vậy tái hiện triệu chứng của bệnh ngứa mãn tính, hiện có 8.4% dân số thế giới nhiễm căn bệnh này.

Nghiên cứu này còn cho thấy nếu những kết quả trên được áp dụng trên cơ thể con người, chứng ngứa mãn tính mắc phải có thể do nhưng thiếu sót nào đó trong các tế bào đặc biệt của cột sống. Đây có lẽ sẽ là mục tiêu để tìm ra phương thuốc, trong tương lai, cho những người hằng ngày đang phải trải qua những cơn ngứa mãn tính.

Không chỉ vậy nghiên cứu này còn cho thấy trong khi cơn ngứa gây ra bởi những va chạm nhẹ trên cơ thể lũ chuột bị gián đoạn, không có bất kì sự thay đổi nào trong cách chúng phản ứng với nhưng vết ngứa có phản ứng viêm tấy, ví dụ như vết muỗi đốt.

Việc này có gì đáng chú ý? Bởi lẽ, cho dù cả hai kiểu ngứa với bạn đều cảm thấy như nhau, nhưng cơ thể bạn lại gửi những thông tin riêng biệt về những kiểu gây ngứa đến bộ não, qua những cách khác nhau. Các nhà nghiên cứu gọi những tế bào này là “bộ não của cột sống” vì chúng là những minh chứng cho việc hệ thần kinh của con người có thể sản sinh ra những hành vi rất phức tạp mà không cần đến ý thức điều khiển.

Những con chuột biểu hiện hoàn toàn bình thường với những va chạm gây đau. Thú vị thay, nghiên cứu trước đó, của đại học Y St. Thomas, đã cho thấy có một liên kết phức tạp giữa những vết ngứa ngoại sinh( như những vết cắn của côn trùng) với cảm giác đau. Họ chỉ ra rằng, một va chạm gây đau đớn hay cảm giác nóng, bỏng có thể xua đi cảm giác ngứa ngoại sinh (dường như không phải là một sự trao đổi hay ho cho lắm). Bởi vậy, đó chính là lí do vì sao bạn cảm thấy dễ chịu hơn khi gãi một vết phát ban.Chính cảm giác đau khi gãi đã làm giảm đi cảm giác ngứa. Thật buồn, hiệu ứng này chỉ là tạm thời.

Ngạc nhiên là, có cả những bằng chứng đưa ra rằng cảm giác ngứa không phải chỉ là quá trình xảy ra trên làn da của bạn, đôi khi còn có thể là do những yêu tố về tâm lý. Đã có những ghi chép về “Ngứa lây” khi mà chỉ cần nhìn người khác gãi cũng có thể khiến cho một người có cảm giác như đang có một vết ngứa lan ra. Thực sự, một nghiên cứu gần đây, của ĐH Y dược Wake forest, cho thấy, chỉ bằng những kích thích thông qua hình ảnh hoặc âm thanh liên quan đến hành động gãi cũng có thể khiến cho hành vi gãi ngứa gia tăng đột biến trên những người tham gia.

Cho đến nay, tác nhân của ngứa cũng như cơ chế hoạt động của cơ thể để ngăn chặn nó vẫn luôn là một chủ đề bất tận, chưa có lời giải cặn kẽ. Tuy nhiên, khi đọc đến đây liệu bạn đã cảm thấy có một chút ngứa trên cơ thể chưa?

Theo Genk

Đọc thêm »

13 thói quen sẽ giúp bạn tập trung tốt hơn

Tuan Le Duc 23:55 Meo-vat

Để giữ được sự tập trung không phải là dễ, thế nhưng bạn hoàn toàn có thể luyện tập để có khả năng tập trung tốt hơn.

Tôi đang làm gì nhỉ?

Đã bao giờ bạn phải đặt câu hỏi đó cho mình chưa? Việc quên mất mình đang làm điều gì là không hề hiếm gặp ở xã hội hiện đại. Dù cho đó là vì bạn mệt mỏi, buồn ngủ, hay lo lắng đi chăng nữa thì rõ ràng việc bị mất tập trung đang diễn ra ngày một phổ biến hơn. Vậy liệu có thể làm cách nào đó để khắc phục điều này?

Thật may là chúng ta không cần phải có thiên phú tuyệt vời hay một thể chất đặc biệt để có thể cải thiện sự tập trung của bản thân. Các nhà khoa học đã đúc rút ra được 13 thói quen sau đây để bạn có thể nâng cao sự tập trung của mình. Hãy cùng xem chúng là gì nhé:

1. Đơn giản hóa công việc

Làm nhiều việc một lúc không phải là điều gì đó quá xa lạ với chúng ta ngày nay. Thế nhưng thực tế cho thấy hiệu quả của việc này không nhiều như tác hại của nó. Tình trạng nhớ nhớ quên quên sẽ khiến bạn luôn trong tình trạng quá tải và chẳng thể làm tốt được công việc của mình.

Một nghiên cứu đã được Đại học Stanford thực hiện vào năm 2009 trên 100 sinh viên của họ. Kết quả cho thấy có tới một nửa xác nhận việc mình luôn làm nhiều việc cùng một lúc. Các thử nghiệm để kiểm tra sự tập trung, khả năng ghi nhớ hay khả năng chuyển đổi công việc này sang công việc khác của những sinh viên này tệ hơn nhiều so với những người khác. "Họ gần như xao nhãng tất cả mọi thứ" - Clifford Nass, một người thực hiện cuộc nghiên cứu này cho biết.

Vậy nên nếu có thể thì bạn hãy làm cho công việc của mình càng đơn giản càng tốt. Một người làm nhiều việc một lúc mà không hiệu quả sẽ chẳng bao giờ được đánh giá cao bằng một người chỉ làm một việc nhưng lại thực sự tốt.

2. Ngồi thiền

Đừng vội nghĩ rằng điều này có liên quan gì đó đến tôn giáo, bởi thiền là một trong những phương pháp rất tốt để tĩnh tâm và tăng cường sự tập trung. Bằng cách ngồi thiền, bạn sẽ có thể tự mình giảm những áp lực trong đầu óc và tập trung suy nghĩ một cách tốt hơn.

Một nghiên cứu tại Đại học North Carolina cũng cho thấy những sinh viên thực hiện ngồi thiền trong 20 phút mỗi ngày trong bốn ngày liên tục đạt được những kết quả tốt hơn rõ rệt trong những bài kiểm tra về nhận thức.

3. Tập thể dục đều đặn

Tập thể dục không chỉ có lợi cho cơ thể, nó có có tác dụng tăng cường "sức khỏe" cho não bộ - thứ giúp bạn suy nghĩ và tất nhiên là cả tập trung nữa. Nhiều người quá bận rộn để có thể dành một chút thời gian thể dục mỗi ngày, nhưng có lẽ họ nên suy nghĩ nghiêm túc về việc đó nếu muốn có khả năng tập trung tốt hơn.

Đặc biệt, các nhà khoa học cho rằng tập thể dục thường xuyên có hiệu quả kích thích tạo ra một chất trong não bộ giúp cải thiện bộ nhớ và các chức năng khác của não bộ.

4. Tạo To-do-list

Một phương pháp không hề mới nhưng chưa bao giờ hết hiệu quả trong công việc. Nó chẳng có gì phức tạp cả, hãy viết ra những việc bạn cần làm trong ngày, trong tuần vào một tờ giấy hay vào bất cứ chỗ nào mà bạn có thể quan sát thường xuyên. Bằng cách đó bạn sẽ luôn biết được mình cần làm những gì và đã làm được những gì.

Thói quen này đặc biệt hữu dụng với những ai thực sự kém trong việc ghi nhớ và tập trung. Bạn sẽ chỉ cần nhìn vào đầu việc và tập trung vào thứ mình cần làm là đủ.

5. Hãy thử một chút cafe

Hãy nhớ là chỉ MỘT CHÚT thôi nhé. Mỗi khi rơi vào trạng thái mệt mỏi, hãy tìm cho mình một chút cafe để tỉnh táo và tập trung hơn. Điều này đã được chứng minh bởi khoa học chứ không chỉ là sự bao biện của những người bị nghiện cafe.

Thế nhưng nếu bạn đi quá liều lượng một chút kia, nó sẽ khiến bạn rơi vào trạng thái bồn chồn, lo lắng và tất nhiên là cả mất tập trung nữa.

6. Nghỉ giải lao

Điều này có lẽ cũng chẳng xa lạ gì với phần lớn chúng ta, dù rằng đôi khi chúng ta quá mải mê với công việc đến mức quên đi điều đó. Dù đó là xem những đoạn video vui nhộn, ngồi nghe nhạc, đi dạo vài phút,... thì chúng đều vô cùng hiệu quả để não bộ tìm được sự thư giãn sau quá trình hoạt động của nó.

Giải lao hợp lý cho phép bạn có sự tập trung tốt hơn, nhưng sa đà vào nó lại có thể khiến bạn quên mất là mình đang làm điều gì. Hãy cố gắng kiểm soát khoảng thời gian nghỉ ngơi của mình nhé.

7. Chỉ làm việc vào thời gian làm việc

Đừng quá tham công tiếc việc đến mức đem chúng đến mọi nơi mà bạn đến. Hãy dành cho não bộ khoảng thời gian nghỉ ngơi hợp lý để chúng có khả năng phục hồi, và sau đó có thể bạn sẽ tìm ra giải pháp cho những vấn đề mà mình đang gặp phải.

Người ta đã tạo ra khoảng thời gin làm việc và nghỉ ngơi riêng biệt để mọi người có thể có một hiếu suất làm việc tốt nhất. Vậy nên hãy làm việc vào giờ làm việc, và thoải mái bên gia đình vào những lúc nghỉ ngơi nhé.

8. Rèn luyện sự tập trung cho não bộ

Thực tế thì não bộ cũng có cơ chế hoạt động riêng của nó, và nếu bạn rèn luyện thì khả năng hoạt động lẫn tính hiệu quả của nó sẽ trở nên tuyệt vời hơn rất nhiều.

Có rất nhiều cách để luyện tập sự tập trung cho não bộ: sử dụng các ứng dụng như Lumosity, Cogmed hay thậm chí là... chơi games. Nhưng tính hiệu quả của những phương pháp này đang được nghiên cứu thêm trước khi được khoa học công nhận chính thức.

9. Tìm những nơi yên tĩnh

Thật không may, càng tiếp xúc với tiếng ồn thì cơ thể của chúng ta càng mất tập trung hơn. Nó có thể không đúng hoàn toàn với tất cả mọi người (một số người sử dụng âm thanh để tập trung), nhưng với hầu hết mọi người thì một môi trường yên tính sẽ giúp tập trung hơn rất nhiều.

Có thể bạn không cần đến một vùng quê yên tĩnh để tìm sự tập trung cho mình, nhưng hãy có gắng tách biệt vị trí làm việc của bạn với những tiếng ồn không đáng có.

10. Thư giãn mắt

Có thể nghe hơi kì cục, thế nhưng với sự ảnh hưởng của những chiếc máy tính ngày nay thì việc thư giãn mắt có ý nghĩa quan trọng trong việc tìm lại sự tập trung cho công việc. Lý do là những màn hình kỹ thuật số sẽ khiến mắt chúng ta bị mỏi mệt nếu như dành quá nhiều thời gian để nhìn vào chúng.

Có nhiều cách để thư giãn mắt, nhưng có lẽ phổ biến nhất vẫn là cách được các vị bác sĩ dành cho chúng ta từ bé. Mỗi khi mỏi mắt, hãy nhìn tập trung vào một vị trí ở xa. Hãy nhìn vào đó trong khoảng 10-20 giây, trước khi chớp mắt liên tục trong khoảng 10 giây và lại tiếp tục như bước 1. Nó sẽ cho phép mắt bạn có khoảng thời gian thư giãn mà nó xứng đáng được có.

11. Ngủ ngon giấc

Thói quen này chẳng có gì đặc biệt và cũng chẳng có gì khó để thực hiện cả. Nếu bạn không biết thì việc mất ngủ có thể gây ra những triêu chứng mất tâoh trung kéo dài và thậm chí là cả suy nhược cơ thể. Vậy nên hãy cố gắng thưởng cho mình những giấc ngủ êm ái sau 1 ngày làm việc vất vả nhé.

12. Offline

Internet có quá nhiều thông tin, quá nhiều thứ hấp dẫn và cám dỗ chúng ta. Chẳng có gì ngạc nhiên nếu bạn lướt tab Facebook sau mỗi... vài phút làm việc. Tất nhiên, nó sẽ làm bạn mất tập trung rất, rất nhiều.

Hãy ngắt kết nối Internet khi bạn không cần dùng đến nó, và chắc chắn dù có đổi tab thì Facebook hay những video trên YouTube cũng sẽ chẳng thể làm bạn phân tâm được nữa.

13. Tìm cho bản thân 1 quy trình

Mỗi người lại có một cách rất riêng để tìm sự tập trung và hiệu quả trong công việc. Và nếu bạn đã tìm được nó, hãy biến nó thành một quy trình của riêng bạn để áp dụng khi cần đến.

Hãy bắt đầu bằng việc tìm một nơi yên tĩnh, sau đó là lựa chọn cách thức giải quyết vấn đề hiệu quả nhất mà bạn thường dùng,... Dần dà bạn sẽ luôn có được sự tập trung cần thiết mỗi khi sử dụng quy trình của chính mình.

Theo Genk

Đọc thêm »

Ý nghĩa các ngón tay trên bàn tay

Tuan Le Duc 23:24 Phong-thuy

Mỗi ngón tay trên bàn tay đều mang một ý nghĩa riêng mà không phải ai cũng biết...

Ý nghĩa của các ngón tay trên bàn tay

Chiều dài của ngón tay hé lộ nhiều thông tin khác nhau về tính cách. Người có ngón tay dài thường có óc phân tích, tư duy trừu tượng tốt, thích nghiên cứu tỉ mỉ mọi thứ. Người có ngón tay ngắn rõ ràng thường thực tế, hành động dựa vào trực giác hay tiếng nói sâu thẳm bên trong.

Bàn tay có tỷ lệ cân đối cho thấy chủ nhân sở hữu tính cách cân bằng. Tỷ lệ giữa các ngón tay với nhau cũng rất quan trọng. Mỗi ngón đại diện cho một đặc điểm và cũng cho thấy cách thể hiện của đặc điểm đó trong mỗi con người.

Ngón trỏ: Cho thấy lòng tự tin, cái tôi, tham vọng, nỗ lực

Ngón giữa: Tượng trưng cho kỷ luật, sự cân bằng.

Ngón áp út: Biểu thị cách thể hiện tình cảm, tinh thần sáng tạo.

Ngón út: Khả năng giao tiếp

Mỗi ngón trên bàn tay đều mang ý nghĩa riêng.

Chiều dài của ngón trỏ chạm tới phần đáy móng tay của ngón giữa cho thấy chủ nhân có cái tôi cân bằng. Còn nếu ngón trỏ cao hơn phần chân móng tay ngón giữa, chủ nhân vô cùng tự tin. Nếu ngón trỏ thấp hơn đáy móng tay của ngón giữa, đây nhiều khả năng là người tự ti, hay mặc cảm.

Nếu ngón đeo nhẫn vươn cao chạm tới phần gốc móng tay của ngón giữa, chủ nhân có cảm xúc cân bằng. Còn nếu ngón đeo nhẫn vượt qua gốc móng tay ngón giữa, đây là người rất tình cảm, khả năng sáng tạo dồi dào. Nếu ngón áp út thấp hơn đáy móng tay ngón giữa, chủ nhân thường gặp khó khăn khi muốn thổ lộ lòng mình.

Ngón giữa nếu nổi bật, cao hơn hẳn các ngón tay còn lại cho thấy đây là người có bản chất nghiêm túc, dữ dội.

Ngón út nếu tách khỏi các ngón khác một cách tự nhiên, chủ nhân có tính cách độc lập, thẳng thắn.

Khi ngón giữa là nổi bật, đứng ra khỏi phần còn lại, nó cho thấy tính chất nghiêm trọng và dữ dội.

Ý nghĩa của việc đeo nhẫn trên bàn tay

Thói quen đeo nhẫn trên ngón tay có thể chỉ ra tính cách bên trong của chủ nhân. Người đeo rất nhiều nhẫn trên bàn tay có xu hướng che giấu cảm xúc thật của mình, phải dựa vào và dễ bị ảnh hưởng bởi ngoại cảnh.

Đeo nhẫn ngón trỏ: Chủ nhân là người tham vọng, lúc nào cũng muốn cái tôi của mình được đề cao.

Đeo nhẫn ngón giữa: Là người thực dụng, thiên về vật chất.

Đeo nhẫn ngón áp út: Việc đeo nhẫn ngón áp út là điều đã trở thành thông lệ bình thường, nên ngón này còn được gọi là ngón đeo nhẫn. Chỉ cần lưu ý đến trường hợp chủ nhân đeo quá nhiều nhẫn hoặc lựa kiểu nhẫn rất to, họa tiết rườm rà. Có thể khi ấy, họ đang bị ức chế, thất vọng về cảm xúc hoặc tạm thời mất đi khả năng sáng tạo.

Đeo nhẫn ngón út: Đeo nhẫn ngón út là xu hướng phổ biến trong cộng đồng người đồng tính. Nhưng nếu chủ nhân không phải vậy, có thể họ đang gặp khó khăn về chuyện ấy.

Theo Phunutoday

Đọc thêm »